Apa iku Ater-ater, Panambang, Seselan, Dwi Lingga lan Purwakanthi?

Pengertian Ater-ater, Panambang, Seselan, Dwi Lingga lan Purwakanthi....
ambar

Apa iku Ater-ater, Panambang, Seselan, Dwi Lingga lan Purwakanthi?

Supaya tembang macapat ora mboseni, perlu anane imbuhan utawa variasi tembung ing sajerone tembang. Imbuhan kasebut antarane yaiku ater-ater, panambang, seselan, tembung garba, tembung dwilingga lan purwakanthi.

Definisi Ater-ater, Panambang, Seselan, Dwi Lingga & Purwakanthi sarta Contone

Ater-ater

Ater-ater yaiku imbuhan awujud wanda kang manggon ana ing ngarep tembung lingga. Jenis ater-ater ana 3, yaiku

Ø ater-ater anuswara (n, m, ny, ng). Ater-ater iki gunane ngubah tembung lingga dadi tembung kriya. Tuladhane: 

  • ny + sapu dadi nyapu
  • n + tulis dadi nulis
  • ng + langi dadi nglangi

Ø Ater-ater tripurusa (dak, ko, di). Ater-ater tripurusa nduweni fungsi minangka tembung sesulih aku (dak) kowe (ko) lan dheweke (di). Tuladha:

  • dak+tulis dadi daktulis
  • tak+tulis dadi taktulis
  • ko+pangan dadi kopangan
  • mbok+pangan dadi mbokpangan
  • di+pancing dadi dipancing 

Ø Ater-ater liyane kaya sa, pa, pi, ka, kuma, kami, a, ma, lan sapanunggalane. Tuladha:

  • satus -->> sa + atus
  • panulis -->> pa + nulis
  • pituduh -->> pi + tuduh
  • kapidek -->> ka + pidek
  • kumawani -->> kuma + wani
  • kamitenggeng -->> kami + tenggeng
  • amasah -->> a + masah
  • manepi -->> ma + nepi

Panambang

Panambang yaiku imbuhan arupa wanda kang mapan ana ing pungkasane tembung lingga. Jenis panambang ana akeh, antarane yaiku –a, -ke, -an, -e, -pun. Tuladha:

  • mulih+a dadi muliha
  • gawa+an dadi gawan ----- > kalebu tembung garba.
  • dhuwit+e dadi dhuwite

Seselan

Seselan utawa sisipan. Seselan sajerone basa jawa mung ana 2, yaiku -in- lan -um-. Biasane seselan mapan sawise wanda sepisan tembung lingga. Cara gampang ngerteni tembung iku oleh seselan, yaiku kudu mengerteni tembung linggane. Tuladha:

  • tinulis == > in + tulis.
  • tinimbang == > in + timbang.
  • sinuksmaya == > in + suksmaya
  • tumrap == > um + trap
  • tumiba == > um + tiba
  • tumungkul == > um + tungkul

Tembung Garba

Tembung garba bisa dipahami minangka lesape 2 hurup vokal dadi siji. Tembung garba bisa dumadi saka rong tembung utawa tembung karo imbuhan. Tembung Garba nduweni rumus:

  1. a + a dadi a
  2. a + i dadi e
  3. u + a dadi o

 Tuladha

  • jiwa + angga dadi jiwangga
  • pa + temu + an dadi patemon
  • ka + ider + an dadi kederan.

Tembung Dwilingga

Tembung dwilingga yaiku tembung kang dibaleni pangucapane. Sing dibaleni bisa satembung utuh utawa mung sebagian. Tembung dwilingga ana 5 jenis, yaiku:

  • Dwilingga padha swara yaiku tembung kang dibaleni satembung wutuh tanpa ngubah konsonan/vokale. Tuladha: lagu-lagu, nyanyi-nyanyi.
  • Dwilingga salin swara yaiku tembung kang dibaleni satembung wutuh nanging ana sing owah. Bisa konsonane utawa vokale. Tuladha: mrana-mrene, tura-turu, nguri-uri, lsp.
  • Dwilingga semu yaiku tembung dwilingga yen kelangan salah siji tembunge ora ana maknane. Tegese, pangucapane kudu utuh. Ora kena mung siji tok. Tuladha:
    • ondhe-ondhe. Yen tembung ondhe diilangi siji, tembung ondhe ora nduweni makna.
    • riwa-riwi. Yen tembung riwi utawa riwa diilangi siji, tembung kasebut ora ana maknane. 
  •  Dwiwasana yaiku tembung dwilingga sing dibaleni wanda pungkasane. Tuladha:
    • bluluk (kelapa garing sing tiba) saka tembung bluk.
    • cengenges saka tembung cenges
    • cekakak saka tembung cekak
  • Dwipurwa yaiku tembung dwilingga sing dibaleni wanda ngarepe. Tuladha: gegurit saka tembung gurit, lelembut saka tembung lembut lan sapanunggalane.

Purwakanthi

Saliyane nganggo imbuhan (ater-ater, seselan, panambang), tembung garba lan tembung dwilingga, supaya tembang luwih endah, uga digunakake purwakanthi. Miuturut bausastra, purwakanthi yaiku tetembungan kang nduweni vokal utawa konsonan sing padha. Tegese purwakanthi yaiku mbaleni vokal  utawa konsonan tembung macapat supaya luwih endah lan kepenak dirungokne.

Ana 3 jenis purwakanthi yaiku purwakanthi swara, purwakanthi sastra lan purwakanthi lumaksita (basa).

  • Purwakanthi Swara yaiku purwakanthi sing huruf vokal saben tembung padha karo tembung liyane. Tuladha:
    • sinawUng resmining kidUng
    • sInUbA sInUkArtA 
  • Purwakanthi Sastra yaiku purwakanthi sing nggunakake konsonan padha ing saben tembung. Tuladha: miNGKaR miNGKuR ing aNGKaRa
  •  Purwakanthi Lumaksita (bahasa) yaiku purwakanthi sing tembung pungkasane dibaleni maneh ing ukara sabanjure. Tuladha: Bapak saiki wis terkenal. Terkenal ing negara manca.

Posting Komentar

Cookie Consent
Kami menyajikan cookie di situs ini untuk menganalisis lalu lintas, mengingat preferensi Anda, dan mengoptimalkan pengalaman Anda.
Oops!
Sepertinya ada yang salah dengan koneksi Anda. Harap sambungkan dan mulai menjelajah lagi.
AdBlock Detected!
Kami mendeteksi Anda menggunakan adblocking di browser Anda.
Pendapatan yang kami peroleh dari iklan digunakan untuk mengelola situs web ini, kami mohon Anda memasukkan situs web kami ke 'whitelist' di adblocking Anda.
Site is Blocked
Sorry! This site is not available in your country.
close